آلودگی هوا و اقدامات برای کاهش ورود آلایندهها به هوا، سالها است که در کشورهای مختلف، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. متخصصان به دنبال راهکاری مناسب برای رهایی از بحران آلودگی هستند. اسقاط خودرو فرسوده، یکی از مواردی است که آلودگی هوا را تشدید میکند. ماندن این خودروها در چرخه حمل و نقل، آسیبهای جدی به محیط زیست و سلامت افراد جامعه، وارد میکنند.
طبق ماده 8 قانون هوای پاک، تمامی افرادِ دارای وسایل نقلیه موظف هستند، خودرو خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند. تردد وسایل نقلیه فرسوده در خیابانها، مانند نداشتن بیمه شخص ثالث از نظر قانونی جرم محسوب میشود. اما از کجا بدانیم خودرویی اسقاطی است یا خیر و چه راهکارهایی درباره خودروی فرسوده وجود دارد؟ در ادامه این مطلب با ما باشید تا به این موضوعات دقیقتر بپردازیم.
خودروی فرسوده و ویژگیهای آن
خارج کردن خودروی فرسوده از چرخه حمل و نقل، امری حیاتی محسوب میشود. و در کشور ما حدود 70 درصد از ناوگان حمل و نقل عمومی، دچار فرسودگی است.
ابتدا باید بدانیم به چه خودرویی فرسوده میگویند؟ عوامل زیادی در فرسودگی خودرو نقش دارند از جمله:
-
سن خودرو
-
میزان کارکرد
-
شرایط فرهنگی و اقتصادی جامعه
-
رشد تکنولوژی
در کل خودرویی فرسودهاست که از لحاظ ایمنی، میزان آلایندگی و کیفیت در شرایط مناسب نباشد و نتواند معیارهای سلامت فنی را پاس کند.
در ابتدای اجرای طرح خودرو فرسوده تنها معیار فرسودگی اتومبیل، سن آن در نظر گرفته میشد. با بررسی بیشتر،به ایننتیجه رسیدندکه سن خودرو به تنهایی معیار مناسبی برای از دور خارج کردن خودرو نیست. ملاک دیگری برای اخذ معاینه فنی خودرودر نظر گرفته شد.
طبق این معیار، در صورتی که خودرویی، نمیتوانست برای دو دوره متوالی، معاینه فنی را پاس کند، فرسوده تلقی میشد. طبق این قانون، مالکانی که خودروی آنها به سن مرز فرسودگی رسیدهاست، موظف هستند در بازههای زمانی کوتاهتری به مراکز معاینه فنی، مراجعه کنند. به این ترتیب و با بررسی دورههای بیشتر، هم آلودگی هوا و هم میزان تصادفات کاهش مییابد.
سن مرز فرسودگی
در جدول زیر سن مرز فرسودگی برای وسایل نقلیه مختلف و تعداد دفعات مراجعه به مراکز فنی در سال آورده شدهاست:
نوع وسیله نقلیه | نوع سوخت | سن مرز فرسودگی | تعداد دفعات مراجعه به مراکز فنی در سال |
خودروهای شخصی (سواری، ون) | ۱۵ | ۲ بارهر ۶ ماه یکبار | |
خودروهای عمومی (سواری، ون) | بنزینی و دوگانه سوز | ۸ | ۴ بارهر ۳ ماه یکبار |
گازسوز | ۱۰ | ۴ بار هر ۴ ماه یکبار | |
برقی | ۱۴ | ۳ بار هر ۴ ماه یکبار | |
وانت | گازسوز و بنزینی | ۱۴ | ۳ بارهر ۴ ماه یکبار |
دوگانه سوز و دیزلی | ۱۳ | ۳بارهر ۴ ماه یکبار | |
اتوبوس درون شهری | دیزلی و پایه گازسوز | ۱۰ | ۴ مرتبههر ۳ ماه یکبار |
برقی | ۲۰ | ۳مرتبههر ۴ ماه یکبار | |
مینی بوس و میدل باس درون و برون شهری | دیزلی | ۸ | ۳هر ۴ ماه یکبار |
پایه گازسوز | ۱۰ | ۳ مرتبه هر ۴ ماه یکبار | |
برقی | ۲۰ | ۳ مرتبه هر ۴ ماه یکبار | |
اتوبوس برون شهری و کشنده | ۱۰ | ۳ بار هر ۴ ماه یکبار | |
کامیون و کامیونت | ۱۶ | ۳مرتبه هر ۴ ماه یکبار | |
موتورسیکلت | بنزینی کاربراتوری | ۵ | ۲ بار هر ۶ ماره یکبار |
بنزینی انژکتوری | ۶ | ۲بار هر ۶ ماره یکبار | |
برقی | ۱۲ | ۲ مرتبه هر ۶ ماره یکبار | |
سواری دولتی | ۱۳ | ۳ مرتبه هر ۴ ماه یکبار |
طبق قانون، کلیه وسایل نقلیهای که موارد بالا را رعایت نکنند، مشمول جریمه میشوند. البته این نکته هم باید در نظر داشت که طبق شرایطی ممکن است سن اسقاط خودروی فرسوده مقداری بالاتر در نظر گرفته شود. مثلاً برای اتوبوسهای درون شهری که بازسازی اساسی انجام دادهاند، 5 سال به سن مرز فرسودگی افزوده میشود.
علاوه بر موارد بالا، با رعایت کردن شرایط زیر دو سال به سن مرز فرسودگی افزوده میشود:
-
نصب پالایشگر دوده استاندارد برای خودروهای دیزلی، حداقل یکسال پیش از رسیدن به سن مرز فرسودگی
-
تعویض کاتالیست استاندارد و سیستم اگزوز برای تاکسیها
برای کسب اطلاعات جامع در مورد اسقاط خودرو بع لینک زیر مراجعه نمایید:
https://bimeh.com/mag/scrapping-used-car/
اسقاط کردن خودروهای فرسوده
اگر طبق قانون و با بررسیها، اتومبیل شما فرسوده تلقی شود، باید وارد فرایند اسقاط شود. برای اسقاط خودرو فرسوده وامی به مالکان داده میشود تا بتوانند خودرو جدید خریداری کنند. مبلغ این وام برای کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، مشهد و همدان بین 50 تا 70 میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ است. علاوه بر این مبلغ 7 میلیون تومان بابت اسقاط خودرو فرسوده از متقاضی کسر میشود.
صفر تا صد اسقاط خودرو
دولت برای اسقاط خودرو فرسوده طرحهایی در نظر گرفتهاست. در حال حاضر دو طرح برای اسقاط ماشین وجود دارد:
- طرح نقدی
- طرح جایگزین
در هنگام ثبت خودرو فرسوده خود در سامانه(khodrofarsoodeh.com) میتوانید، یکی از این طرحها را با توجه به مدل و کاربری خودروی خود انتخاب کنید. در واقع این طرحها، برای جلوگیری از اثر تورم بر اعطای تسهیلات از طرف دولت ارائه شدهاند.
طرح نقدی اسقاط ماشین
در طرح نقدی اسقاط خودرو، پس از ثبت نام مالک اتومبیل در مراکز اسقاط، دولت ماشین فرسوده را در مراکز اسقاط خودرو تحویل میگیرد. با بررسی اتومبیل، وجهی به صاحب ماشین پرداخت میشود.
خودروهایی که در این طرح قرار میگیرند به شرح زیر هستند:
- خودروی سواری سال 1362 تا 1385
- خودروی وانت سال 1350 تا 1385
- خودرو ون سال 1340 تا 1377
- خودروی کامیونت، کامیون، مینی بوس، اتوبوس و خاور، سال 1350 تا 1370
- موتورسیکلت سال 1350 تا 1370
در هنگام ثبت نام در سامانه، مشخصات مالک، مشخصات وسیله نقلیه و نوع سند آن را باید وارد کنید. پیش از ثبت نام در سامانه باید کلیه خلافیخودرو، عوارض و مالیات مربوط به وسیله نقلیه خود را پرداخت کردهباشید و در هنگام تحویل آن به مراکز اسقاط آنها را ارائه دهید.
طرح جایگزین
علاوه بر طرح نقدی، طرح دیگری با عنوان طرح جایگزین وجود دارد که طبق شرایطی شما میتوانید، خودروی فرسوده خود را با خودروی جدید، جایگزین کنید.
شما در این طرح میتوانید هم از طریق سایت و هم از طریق مراجعه حضوری به نمایندگیهای خودروسازی مربوطه، ثبتنام را انجام دهید. پس از ارائه اسناد مربوطه به نمایندگی، خودروی فرسوده شما تحویل گرفته میشود و از طرف شرکت خودروساز به بانک معرفی میشوید.
با ارائه معرفینامه به بانک، وامی از طرف بانک برای خرید خودروی جدید به شما داده میشود. البته این طرح که در موضوع بودجه سال 1400 به آن اشاره شده بود و طبق آن شرکت ایران خودرو مجری اصلی این طرح بود؛ اساساً تاکسیها با خودروی سمند تعویض میشدند، همچنان در حالت تعلیق قرار دارد.
اگر چه طرح اسقاط خودرو فرسوده ممکن است کمی برای صاحبان اتومبیل دردسر ساز و هزینه بر باشد؛ اما همیشه هر قانونی که ما را کمی به خرج بیاندازد، قانون بد تلقی نمیشود.
اگر بدانیم که اسقاط ماشینهای کهنه در نهایت به نفع ما است، این کار مهم را در اولویت قرار میدهیم. حتی اگر خودرو ما به سن فرسودگی هم نرسیده باشد باید کمی در مورد این امر مهم دقت بیشتری کنیم. هر چه زودتر از شر ماشین فرسوده خود خلاص شویم در هزینههای خود صرفه جویی کردهایم.
ماخذ: بیمه دات کام (https://bimeh.com))