پایگاه اطلاع رسانی خودروبرتر: روند تکاملی صنعت خودرو در جهان نشان می‌دهد که از سال ۱۸۹۶ م تاکنون تحولات رو به پیشرفت و به هم تنیده‌ای تداوم پیدا کرده و این روند تکاملی در راستای کسب درآمد و سهم بیشتر بازار جهانی بوده است.
در ابتدای سیر تکامل صنعت خودرو؛ تمامی فعالیت‌های زنجیره ارزش (Value-Chain)از تامین مواد اولیه تا خدمات پس از فروش توسط خودروساز انجام شده است تا اینکه در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی، برون‌سپاری فعالیت‌های تامین قطعات و خدمات، شروع شد و تحولات جدید در زنجیره تامین شکل گرفت.
به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اصلاحی در گزارشی که از راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های موجود در صنعت خودرو منتشر شد نشان می‌دهد، در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در دهه ۱۹۹۰ میلادی به دنبال قوت گرفتن بحث آزادسازی تجارت جهانی، کاهش تعرفه‌های گمرکی و حذف موانع غیرتعرفه‌ای، بازار جهانی خودرو به شدت رقابتی و روند ادغام خودروسازان و قطعه‌سازان و شکل‌گیری تامین‌کنندگان رده‌های اول تا سوم و تامین‌کنندگان بزرگ جهانی (Mega-Supplier) آغاز شد. در دهه ۲۰۰۰ میلادی عمده تحولات در صنعت خودرو جهان، معطوف به شکل‌گیری قدرت‌های نوظهور در عرصه تولید خودرو با عنوان کشورهای گروه بریکس و توسعه سرمایه‌گذاری‌های خارجی توسط نشان(برند)های معروف خودروسازی و قطعه‌سازی بود.
بررسی دوره تکاملی صنعت خودرو نشان می‌دهد که سال ۱۸۹۶ میلادی سرآغاز تولید انبوه خودرو و راه‌اندازی ۲خط ابتدایی در اروپا و امریکا بوده است. در سال ۱۹۱۳م خط بسته‌کاری متحرک (مونتاژ) توسط شرکت فورد و تولید ۲۱۱هزار خودرو ابداع شد در این زمان همه فعالیت‌های زنجیره ارزش از تامین مواد اولیه تا خدمات پس از فروش توسط خودروساز انجام می‌شد. در سال ۱۹۴۵م برون‌سپاری (Out – Source) فعالیت‌های تامین و خدمات در راستای ارتقای رقابت‌پذیری آغاز شد و در سال ۱۹۵۰م تحولات جدید در زنجیره تامین و افزایش تعداد تامین‌کنندگان (تغییر تعداد تامین‌کنندگان فورد به ۶۱۱۱ شرکت) در آغاز شکل‌گیری قرار گرفت. دهه ۱۹۹۰ میلادی آزادسازی تجارت جهانی به صورت کاهش تعرفه‌های گمرکی و حذف محدودیت‌های غیرتعرفه‌ای بود که به دنبال آن فضای بسیار رقابتی بازار جهانی خودرو در نتیجه اضافه ظرفیت(حدود ۲۱ میلیون دستگاه) شکل گرفت. در همین مدت صنعت خودرو جهانی شد و روند ادغام خودروسازان (Merge) و به دنبال آن قطعه‌سازان شکل گرفت. در این دوره زمانی شرکت‌های خودروسازی و قطعه‌سازی چند ملیتی شدند. در همین مدت تامین‌کنندگان رده‌های اول، دوم و سوم و تامین‌کنندگان بزرگ مقیاس «مگاساپلایر» شکل گرفتند.
در دهه ۲۰۰۰ میلادی، تولید خودرو به اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور (کشورهای گروه بریکس شامل برزیل، روسیه، چین، هند و افریقای جنوبی) با هدف اقتصادی‌تر شدن تولید توسعه و انتقال یافت. توسعه سرمایه‌گذاری خارجی توسط خودروسازان و الزام قطعه‌سازان به تبعیت از این سیاست نیز در دهه ۲۰۰۰ میلادی انجام شد.
بنابراین سیر تحول زنجیره ارزش در صنعت خودرو جهان در دهه‌های مختلف تغییر یافت و نقش خودروساز در فرآیندهای مختلف تامین‌کننده مواد اولیه، قطعات، تامین مدول‌ها، مونتاژ خودرو، مدیریت نشان(برند)، فروش و توزیع و خدمات پس از فروش دچار تحولات اساسی شد. به عنوان نمونه در دهه ۱۹۳۰م به استثنای خدمات پس از فروش، همه فرآیندها را خودروساز به تنهایی انجام می‌داد، اما در دهه ۱۹۷۰م، تامین مواد اولیه و تامین قطعات به شبکه تامین‌کنندگان رده‌های اول تا سوم و مدیریت نشان(برند)، فروش و توزیع و خدمات پس از فروش نیز به عاملان فروش و توزیع واگذار شد و خودروساز فقط در بخش تامین مدول‌ها و مونتاژ خودرو فعالیت می‌کرد. از دهه ۱۹۹۰م تاکنون روز به روز بر نقش تامین‌کنندگان افزوده شده و به همان نسبت از سهم عاملان فروش و توزیع کاسته شد، به گونه‌ای که در سال‌های اخیر، خودروسازان بیشتر مدیریت نشان (برند)، بازاریابی و فروش و توزیع را انجام می‌دهند و همه فعالیت‌ها از تامین مواد اولیه تا مونتاژ خودرو به شبکه تامین‌کنندگان واگذار می‌شود.
در این شرایط کشوری نظیر کره‌جنوبی ۵۱سال پیش با تصویب قانون خودرو به مدت ۲۵سال واردات خودرو را ممنوع کرد، ۵ سال بعد برای تاسیس کارخانه خودرو ضوابط تعیین کرد. برای نمونه داشتن ۷میلیون دلار سرمایه، یک میلیون مترمربع زمین و داشتن خطوط شاسی، بدنه، رنگ و مونتاژ از شرایط اولیه بود. از همان ابتدا تاکید کره‌جنوبی جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای افزایش همکاری فنی و جذب دانش لازم از طریق اتصال با ژاپنی‌ها بود. مهم‌ترین اقدام این کشور در جهت توسعه صنعت خودرو بعد از جذب دانش فنی، اختصاص وام به صنعت قطعه‌سازی برای مدرن کردن تجهیزات خطوط بود.
تدوین برنامه استراتژیک صنعت خودرو کره‌جنوبی قدمتی ۴۰ساله دارد که در آن ضوابط سختگیرانه‌ای برای انتخاب مدل روز خودرو (که در کشور دیگری تولید یا عرضه نشده باشد) با قابلیت رقابت در بازار بین‌المللی درنظر گرفته شده بود. در این برنامه‌ریزی استراتژیک تاکید اصلی، اتخاذ سیاست‌هایی بود که صنعت قطعه‌سازی با انجام سرمایه‌گذاری‌های مشترک خارجی به یک صنعت بین‌المللی تبدیل شود. از ویژگی‌های این سند برنامه‌ریزی استراتژیک، تاکید بر ساخت داخل شدن قطعات پیچیده، رسیدن به کیفیت شرکت‌های جهانی و ارتقای بهره‌وری براساس یک جدول زمان‌بندی بود.
کره‌جنوبی از ۲۶ سال پیش ممنوعیت واردات را لغو کرده و تعرفه واردات را تا ۱۰درصد کاهش داد، اما تسهیلات و یارانه‌های دولتی در حمایت از صنعت خودرو را کاهش نداد، در مقابل از آن زمان به بعد سیاست‌های جهانی شدن، افزایش ظرفیت تولید را با جدیت بیشتر دنبال کرد، به‌گونه‌ای که در سال۲۰۱۴م، با تولید بیش از ۴/۵میلیون خودرو در جایگاه پنجم جهان قرار داشت.
بنابراین رمز اصلی موفقیت مدل توسعه صنعت خودرو کره‌جنوبی، داشتن برنامه استراتژیک صنعت خودرو و اتخاذ روش‌های اجرایی برای توسعه صادرات از طریق کاهش کنترل مرکزی و اعطای آزادی بیشتر در بازار، اعطای وام با بهره کم به تولیدکنندگان کالاهای صادراتی، تخفیف مالیاتی و احداث مراکز نظارت و تشویق صادرات بود.
